İrritabl Barsak Hastalığı
İrritabl barsak hastalığı temelde bağırsak bölgesindeki kaslar ile ilişkilendirilebilecek ancak birden çok bağımsız sebep ve sonuca dayalı komplike bir rahatsızlıktır. Hastaların birçoğu birbirinden farklı veya kendi içinde farklı belirtilere sahip olabilirler. Genel anlamda belirtileri ishal, kabızlık, karın ve buna bağlı sırt ve kasık bölgelerinde ağrı veya sancı hissetmek doğrultusunda açığa çıkar. Bundan dolayıdır ki pek çok insan bu hastalığa yakalandığını anlamayıp soğuk algınlığı veya sindirim yolundaki oluşabilecek diğer pek çok sorunla bu hastalığı ayırt edemeyerek ayakta tedavi olabileceğine inanıp uzman yardımı almaz. Ancak bu sağlık alanında yapılan diğer birçok hataya göre ölümcül bir riske veya daha önemli herhangi bir rahatsızlığa yol açmaz. Dolayısı ile erken teşhis ilk etapta çok büyük bir önem arz etmez.
Hasta birey genelde hastalığın ciddiyetinin arttığını sosyal yaşamdan kopmaya ve yaşam kalitesi düşmeye başladığında anlar. Bu genelde ishal olması durumunda dış hayatla olan bağlantı aksamaları sebebi ile veya kabızlık durumunda dışkı çıkmasının zor olması sebebi ile kanlı dışkılama yapmaya başladığında algılayarak bir sağlık kuruluşuna başvurur ve bu doğru değildir çünkü ishallik ve kabızlık gibi durumlar başta dışkılama yolu enfeksiyonları ve sindirim yolu iltihaplanmaları da dahil olmak üzere ciddi bir çok önemli hastalığın habercisi olabilir. Bu hastalığın temel sebebinin bilinmemesinin yanında pek çok şeyin tetikleyici veya semptomlarını arttırıcı olduğu bilinmektedir ki stres ve kaygı gibi psikolojik etmenler bile bu duruma dahildir.
İrritabl barsak hastalığı teşhis ve belirtileri
Hastalığın teşhisinin koyulması kendisi kadar basit değildir çünkü belirtiler çok genel ve hedef odaklı değildir. Bunun yanında belirtilerin kadınlarda farklı olduğu bazı noktalar vardır. Kadınlarda regl döngüsündeyken veya özellikle hamilelik dönemindeyken belirtilerinin arttığı gözlemlenmiştir. Dolayısı ile öncesinde aynı belirtilere sebep olan bir çok sindirim yolu ve bağırsak hastalığının spesifik testlerinin yanında kan testleri ve dışkı testlerinden sonra herhangi özel bir neden bulunamaması durumunda hastaya irritabl barsak hastalığı teşhisi konulur.
Tabi ki hastalığı anlamak için hastaya bazı sorular yöneltilmesi de gerekir. Bu soruların temel sebebi hastalığı teşhis etmek olmasına rağmen hekime hastalığı tetikleyen ve arttıran konular hakkında da veri sağlar.
Temelde hastaya bu belirtileri ilk ne zaman gördüğü, bu belirtileri gördüğü zamanın öncesinde herhangi bir besin grubunu kısıtlayan veya kapsayan bir diyet yapıp yapmadığı, yine belirtilerin başlamasından önce stres ve kaygı yaşamasına sebep olacak herhangi bir olay yaşayıp yaşamadığı, beslenme düzeninde ani bir değişiklilik yapıp yapmadığı, aşırı kilo kaybının olup olmadığı, kanlı ishalinin olup olmadığı yönündeki sorular çeşitlendirilerek sorulur.
İrritabl barsak bastalığı iyileşme süreci ve yapılması gerekenler
Teşhisin konması durumunda hastanın telaşlanmaması ve hastalığın şiddetlenmesine sebebiyet veren psikolojik anlamda kaygı ve stresten, biyolojik anlamda beslenme ve diyetlerden uzak durması gerekir. Aynı zamanda bu hastalığın birer semptomu olan ishallik ve kabızlık durumlarından hangisi mevcutsa veya ikisi de mevcutsa ishal veya kabız olduğunda ne yapması gerektiğini bilmesi gerekir. İshalken lifli gıdalardan uzak durması, kabızlık durumunda bol su içmesi gerektiğini bilmesi gibi…
İrritabl barsak hastalığı hastalarının reflü hastalarının yaptığı gibi sindirimi zor ve sindim tıkanıklığına neden olabilecek bir takım besinlerden uzak durması tavsiye edilir. Bunun yanında genelde alkol, çikolata, çok baharatlı veya çok acılı yemekler, sigara, gaz yapan yiyecekler, az sıvı tüketimi ve düzensiz beslenmeden de uzak durulması gerekebilir. Hastalığın tedavi dönemindeki semptomların izlenmesi de önemlidir çünkü hastanın belli bir besin grubuna hassasiyeti varsa ve teşhis edilememişse gözlem sonucu o besinin veya besin grubunun etken maddesi ile aynı etken maddeye sahip olan diğer besin ve besin gruplarından uzak durması gerekebilir. Hasta olan bireyin hastalık sebebi net bir şekilde belli ise bu durumun iyileştirilebilmesi için olabildiğince çabayı kendisinin de göstermesi gerekir.
Örneğin eğer asli sebeplerden birisi bağırsaktaki iyi bakteri sayısındaki azalma ise hasta probiyotik içerikli yoğurt tüketerek bağırsak bakterilerinin artmasına ve böylece sindirim kolaylığına sebep olarak ağrı, sancı veya ishallik, kabızlık durumlarını hafifletebilir veya yok edebilir. Hastalığın net çözümümün olmaması net bir iyileşme yöntemi olmamasına iter ve bu durumda hasta ömür boyu bu hastalıkla yaşamak durumunda kalabilir. Ancak yine de bu hastalığın ciddi sonuçları olmaması ve alınan önlemlerle etkilerinin azaltılabilmesi onu diğer pek çok hastalığa göre geri planda tutuyor.
Sonuçta pek çok insan bu hastalığa sahip olduğunu dahi bilmeden hayatına devam edebiliyor ama her zaman uzman tavsiyesi almanın en doğrusu ve en sağlıklısı olduğunu da unutmamak gerekiyor. Eğer asıl sebebiniz psikolojik sorunlarsa veya anksiyeteniz varsa antidepresanlar da size yardımcı olabilir. Bundan dolayı da uzman tavsiyesi almak en doğrusu olacaktır. Bu hastalığı önlemek de ne yazık ki mümkün değildir ancak hastalığın belirtilerini görmemek için de hastaların aldığı önlemler ve hayatlarında yaptıkları gibi küçük ve basit değişiklilikler ile önleyebiliriz. Bu bizleri hem daha sağlıklı bireyler yapar hem de geleceğin irritabl barsak hastaları olmamızı engeller.
İrritabl Bağırsak Sendromu Tedavisi Nelerdir?
Diyet tedavisi olarak başlangıçta diyetinizde lif miktarı yüksek meyve, sebze, tahıl ve fındık gibi gıdalar tüketmeye özen gösterebilirsiniz. Kahve, çikolata, çay veya gazlı içeceklerin kullanımından kaçınınız. Diyetinize ek olarak günde 8-10 bardak arası su kullanımına özen gösterin. Yaşam tarzınızı değiştirebilirsiniz. Düzenli egzersiz, sigara kullanmamak, daha küçük ve sık öğün kullanımı gibi değişiklere özen gösterebilirsiniz. Tıbbi tedavi olarak size hekiminiz depresyon ve anksiyeteniz varsa antidepresan vb. diğer ilaçlar ile de kabızlık veya karın ağrınızı gidermeye yönelik ilaçlar reçete edebilir. Ayrıca probiyotikler iyi bakterileri arttırarak belirtileri iyileştirmeye yardımcı olabilir. İlaçlar işe yaramazsa hekiminiz sağlık terapistlerine tedavi edilmenizi isteyebilir. Bilişsel davranışçı terapi, Hipnoterapi, Biyolojik geri bildirim gibi alanlara yönlendirebilir.
İrritabl bağırsak sendromu belirtlileri
Halk arasında hassas barsak sendromu olarak adlandırılır.Mide ve bağırsak sisteminde meydana gelen işlev bozukluğudur.Bu yalnızca kalın bağırsağı değil tüm sindirim sistemini etkilemektedir.Kas ve sinirlerin hassaslaşmasına neden olduğundan,özellikle yemek yerken ve yemek sonrasında kramp ve ishal gibi rahatsızlığa yol açmaktadır.
Nüfusun yaklaşık %20’lik oranında görülen,hafif ve ağır şiddette yaşanan bir sorundur.Kişilerin sosyal yaşamlarını oldukça etkiler ve yaşam kalitesini düşürür.
Hastalık görülen kişilerde,yiyecekler ve içecekler sindirim sisteminden çok hızlı veya çok yavaş geçer,bu da hastada ishal ve kabızlığa neden olmaktadır.Yine,bu hastalarda sindirime yardımcı olan bakteri sayısı düşüktür,bu durum da sindirimi zorlaştırmakta ve şişlik ve karın ağrısına neden olan bağırsak gazının oluşmasına neden olmaktadır.Bu yüzden irritabl bağırsak hastalığında,hastaların kalın bağırsakları oldukça hassas ve ufak uyarılara bile güçlü tepkiler veren bir duruma gelmektedir.Huzursuz bağırdak sendromu olan kişilerde bağırsakta bulunan gaz,yemek yeme sırasından midede şişkşnliğe,hazımsızlığa ve karında sancıya neden olur.Bunun dışında süt ürünleri tüketmek,çikolata veya alkol tüketmek bu hastalarda kabızlığa neden olmaktadır.Özellikle kadınların adet dönemlerinde artan üreme hormonları sebebiyle huzursuz bağırsak sendromu belirtilerinde artış olmaktadır.
İrritabl bağırsak sendromu nedir?
Huzursuz bağırsak sendromu,kalın bağırsağı etkileyen bir işlevsel sindirim problemidir.İrritabl bağırsak sendromu(IBS),hassas bağırsak sendromu yada spastik kolon isimleriyle de alınır.Toplumun yaklaşık %15’ini etkileyen yaygın bir rahatsızlıktır.
Huzursuz bağırsak sendromu,fonksiyonel gastrointestinal bozukluklar olarak bilinen durumlardan biridir.Fonksiyonel sindirim problemlerinde bağırsak işlevlerinde anormallik vardır.Fakat yapılan testler normaldir ve tespit edilebilecek yapısal bir kusur saptanmaz.İrritabl bağırsak sendromu gençlerde görülen bir rahatsızlıktır ve daha sık olarak 45 yaş altı bireylerde saptanır.
Huzursuz bağırsak sendromunun kesin nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir.Fakat gelişmesinde rolü olduğu düşünülen çeşitli faktörler vardır.
Bağırsak kaslarındaki anormal kasılmalar.Bağırsakların duvarları,yiyecekleri sindirim kanalından geçirirken kasılan kas katmanlarıyla kaplıdır.Normalden daha fazla ve uzun süren kasılmalar,gaz,şişkinlik ve ishale neden olabilir.Zayıf kasılmalar ise yiyecek geçişini yavaşlatarak sert ve kuru dışkılamaya neden olabilir.
Sinir sistemi anormallikleri.Sindirim sisteminde bulunan sinirlerdeki anormallikler,karın gaz veya dışkıya bağlı olarak gerildiğinde normalden daha büyük bir rahatsızlığa neden olabilir.Beyin ve bağırsaklar arasında zayıf koordine edilmiş sinyaller,vücudun sindirim sürecinde meydana gelen değişikliklere aşırı tepki vermesine neden olarak ağrı,ishal veya kabızlık gibi şikayetlere yol açabilir.
Kaynak:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/irritable-bowel-syndrome/symptoms-causes/syc-20360016
