Metabolik Cerrahi Ameliyatı Nedir, Nasıl Yapılır? Toplum içerisinde şeker ve diyabet ameliyatı olarak bilinen metabolik cerrahi aynı zamanda hipertansiyon, obezite, tip 2 diyabet ve yüksek kolesterol gibi hastalıkların tedavisinde de kullanılan bir yöntemdir.
Bu tip metabolik sendrom hastalıkları tedavi edilmediği zaman kişinin yaşam kalitesinde önemli düşüşlere sebep olur ve yaşamı tehdit eden ciddi sorunlar ortaya çıkartır. Bu yönteme metabolik cerrahi denilmesi ise metabolik hastalıkların cerrahi yöntemler ile tedavi edilmesinden dolayı ortaya çıkmıştır.
Son yıllarda gelişen yöntemler ile metabolik cerrahi tedavisinde başarı oranı büyük ölçüde yükseliş göstermiştir. Özellikle erken tanı konulan kişilerde hızlı bir tedavi biçimi olarak uygulanmaktadır.
Metabolik Cerrahi Nedir?
Metabolik cerrahi en kısa tanımı ile bazı bariatrik ameliyat biçimlerinin tip 2 diyabet başta olmak üzere metabolik sendromların tedavisinde uygulanmasıdır. Metabolik cerrahiden söz ederken tek bir yöntemden bahsedilmez.
Uygulanan bir çok ameliyat yöntemi vardır. Uygulanacak ameliyat yöntemi hastanın hastalığına ve yönteme olan uygunluğuna göre belirlenmektedir.
Metabolik cerrahide asıl hedef vücuda alınan besinlerin safra ve pankreas sıvıları ile daha geç buluşmasını sağlamaktır. Bu şekilde pankreasın insülin üretimini harekete geçiren maddeler salgılanmaya başlar ve insülin salınımı yükselerek otomatik olarak yükseltilmiş olur.
Metabolik Cerrahi Nasıldır?
Metabolik cerrahi esnasında uygulanan tüm yöntemler kapalı ameliyat olarak bilinen laparoskopik yöntemle yapılır. Hastaya kesi açılmaz bunun yerine dört ya da beş delikten girilerek ameliyat işlemi tamamlanır.
Ameliyat süresi kullanılan yönteme göre değişkenlik gösterir. Uygulanan yöntemin çeşidine göre operasyon 1 veya 3 saat kadar devam edebilir. Ameliyata göre hasta 4 veya 5 gün kadar hastanede yatırılarak gözlem altında tutulur.
Bu operasyonlar sırasında uygulanan tedavi yöntemleri ise Sleeve Gastrektomi, Minigastrik by-pass, Duodenal switch türevleri, Gastrik by-pass, Transit Bipartisyon, İleal transpozisyon türevleridir. Ameliyatların bir kısmı yemek yemeyi kısıtlayıcı, bir kısmı ise bağırsak emilimini bozan ameliyatlar olmaktadır.
Metabolik Cerrahi Kararı Nasıl Verilir?
Metabolik cerrahi kararı verilmeden önce hastanın değerlerinin detaylı bir şekilde araştırması yapılır. Kişinin vücut kitle indeksinin 40’ın üzerinde olması veya 30’un üzerinde olup tedavilere rağmen kan şekeri kontrolünün sağlanamamış olması gerekmektedir.
Aynı zamanda hastanın kaç yıldır diyabet hastası olduğuna, insülin kullanımına, Hemoglobin A1c düzeyine de bakılmaktadır. Hastaların bu tedavi yöntemlerinden gerekli faydayı görmesindeki en önemli kriter ise pankreasın insülin salgılanmasının devam etmesidir. Pankreasın insülin salgısının devam etmesi gerekmektedir.
Ameliyatın öncesinde yapılan tetkikler sayesinde pankreasın durumu belirlenir. Kişinin obezite düzeyi de değerlendirilir. Diyabet hastalığı yeni başlayan ve insülin tedavisine ihtiyacı olmayan, düşük dozlarda ilaç kullanan kişilerde ameliyatın başarılı olma şansı diğer kişilere göre daha fazladır.
Metabolik Cerrahi Neden Yapılır?
Bahsi edilen konu Tip 2 diyabet olduğunda bugüne kadar etkinliği kanıtlanmış en kesin yöntem metabolik cerrahidir. Her ne kadar tip 2 diyabet tedavisinde ilk önce hastanın yaşam biçimini kontrol altına almak olsa da bazen kan şekeri düzeyi istenilen seviyede tutulamaz.
Bu tür hastalarda hastanın da operasyonlara uygunluğu belirlendiği takdirde uygulanabilecek en kesin ve etkili yöntem metabolik cerrahidir. Şeker hastalığı dışında metabolik sendrom kaynaklı hastalıklarda da bu yöntem oldukça etkili olmaktadır.
Tedavi sonrasında hastaların büyük bir kısmı ilaç kullanmaktan tamamen kurtulmaktadırlar. Bazılarında ise çok az dozlarda ilaç kullanımına devam edilmesi gerekir.
Metabolik Cerrahi Diyabet Tedavisinde Etkili Mi?
Tip 2 diyabet tedavisinde doğruluğu kanıtlanmış en etkin yöntem metabolik cerrahidir. Uzun dönemde %90’lara varan etkinlik gösterilmiştir, bazı ameliyatların etkileri diğerlerinden daha fazla etki göstermektedir. Bu sebepten dolayı hastada vitamin ve mineral kaybı, uzun dönemli ishal gibi yan etkiler gelişmektedir.
Yapılacak tedavi yöntemi hastanın durumuna en uygun şekilde ve kar-zarar hesabı göz önüne alınarak seçilmektedir. Metabolik cerrahiden her hasta eşit düzeyde fayda görmeyebilir.
Hastaların büyük bir kısmında insülin kullanma ihtiyacı tamamen ortadan kalkarken, bazı kişilerde ilaç kullanmaya devam etmek gerekebilir. Burada önemli olan ilaç kullanımı devam edecek olsa bile hastanın kan şekeri kontrolünün ve diyabete bağlı komplikasyonların önüne geçilmesidir.
Metabolik Cerrahinin Riskleri Var Mıdır?
Genel olarak bakıldığında bütün cerrahi operasyonlarda risk bulunmaktadır. Operasyonun riskleri ve tedavi edilen kişilerin riskleri karşılaştırıldığında cerrahi girişimin riskinin çok daha az olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır.
Ameliyat noktasında en önemli husus hastanın doğru değerlendirilmesi ve tecrübeli bir cerrah tarafından operasyonun yapılması ve takip edilmesidir.
Hastanın değerlendirme sürecinden operasyonuna, operasyonun ardından kontrollerine kadar bütün bu sürecin doğru bir şekilde tamamlanması maksimum faydanın sağlanması açısından oldukça önemlidir.