Guatr nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir? Tiroid bezinin anormal büyümesi sonucunda ortaya çıkan bir hastalık çeşididir.Tiroid aynı zamanda metabolizma ve beyin fonksiyonları üzerinde de oldukça önemli bir role sahiptir. Bu nedenle oluşan herhangi bir belirtide mutlaka doktora başvurulması gerekmektedir.
Guatr rahatsızlığının temel sebebi iyot eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Beyin tarafından tiroid hormonuna gönderilen uyarı sonucunda hormonun sürekli büyümeye devam etmesi iyot sayesinde gerçekleşmektedir. Eksikliğinde ise tiroid bezi büyüyemez ve guatr gelişir.
Guatr tedavisinde ilaç tedavisi, cerrahi operasyon ve radyoaktif iyot tedavisi uygulanmaktadır. Eğer hastada hormon eksikliği görülürse ilaç ile tedavi süresi başlatılır. Bu durum tam tersi ise yani kişide hormon fazlalığı var ise bu durumda radyoaktif iyot tedavisi uygulanmaktadır.
Cerrahi operasyonun yapılması durumunda hastanın tiroid bezleri alınarak iyileşme süreci başlatılmaktadır. Tiroid bezlerinin alınması hastanın hormon düzeyine, solunum bozukluğu ve kanser gibi rahatsızlığı bulunması durumunda hekimin karar vermesi sonucunda uygulanmaktadır.
Cerrahi operasyon sonrasında genellikle bazı komplikasyonlar oluşabilir. Bunlara örnek olarak ses kısıklığı ve ses tellerinin hasar görmesi verilebilir. Eğer operasyon sırasında paratiroid bezler yanlışlıkla çıkarılması durumunda hastada kalsiyum eksikliği meydana gelmektedir. Bu durumda hızlıca hastaya kalsiyum verilmesi gerekmektedir.
Guatr Belirtileri Nelerdir?
Kişiden kişiye değişiklik gösterirken hormon seviyelerinde bir değişiklik olmadığı takdirde boyun kısmında şişlik meydana gelebilir.
Daha ileri seviyelerde karşılaşılan belirtiler ise; boğazda gıcıklık, ses kısıklığı, yutkunma güçlüğü, öksürük, nefes darlığı, hırıltı ve kollar yukarı kaldırıldığında baş dönmesi başlıca sebepler arasında sayılmaktadır.
Bu belirtilere bağlı olarak kişide farklı semptomlarda görülebilir. Bunlar:
- İshal, kusma ve bulantı
- Saç dökülmesi,
- Regli düzensizlikleri,
- Tez canlılık,
- Sinirlilik hali,
- İştah kaybı,
- Güç kaybı,
- Çarpıntı,
- Titreme,
- Sıcağa tahammül edememe sonucu oluşan terleme gibi belirtiler bulunmaktadır. Tiroidin yetersiz çalışması durumunda Hipotiroid belirtileri gün yüzüne çıkmaktadır.
Bunlara örnek olarak depresyon, yorgunluk, zor kilo almak ve kilo vermek, halsizlik, eklem ve kas ağrıları, doğurganlık sorunları, soğuğa tahammül edememe, adet döngüsünde düzensizlik, kabızlık ve zayıf saç ve tırnak sorunları örnek olarak gösterilmektedir.
Eğer bu belirtileri taşıyor iseniz mutlaka muayene olmalı ve önlem almalısınız. İlerleyen guatr rahatsızlığı sizlere ciddi sağlık sorunları yaratabilir ve tedavi süreci daha da uzayabilmektedir. Bu süreçleri yaşamamak adına herhangi bir belirti görüldüğü takdirde ihmal etmeden mutlaka bir hekime görünmelisiniz.
Guatr Hastalığının Nedenleri Nelerdir?
Guatr rahatsızlığı genetik olmakla beraber herkesle de görülebilmektedir. Genel olarak guatr nedenleri arasında sayılan başlıca nedenler;
- Diyabet
- Genetik
- Kadın olmak
- 50 yaşın üzerinde olmak
- İlaç kullanımı
- Menopoz
- Radyasyon tedavisi görmek
- Hamile
- Yeni doğum yapan
- Lityum kullanmak
- İyot bakımından düşük bir diyet uygulamak gibi çeşitli nedenler guatr hastalığına neden olmaktadır. Kadın olmanın önemli bir rol oynadığı guatr rahatsızlığında hormonal bozukluklar guatra neden olan başlıca sebepler arasında yerini almaktadır.
Bunlara ek olarak graves hastalığı bulunan kişilerde bağışıklık sistemi tarafından üretilen antikorlar tiroid bezine saldırmaktadır. Bu aşırı uyarımlar tiroid bezinin büyümesine neden olmaktadır.
Tiroid bezinin her iki tarafında bulunan nodüller bazen tek taraflı bazen de çoklu büyüme göstererek guatr rahatsızlığın tetiklemektedir.
Hashimato hastalığı da tiroidlere zarar vermektedir. Hormon seviyesinin düşmesine neden olan bu hastalık, tiroid tarafından hipofiz bezini fazla sayıda uyarı gönderilmesine neden olmaktadır. Bu da tiroid bezinin aşırı uyarım sonucunda büyümesine neden olmaktadır.
Tiroid kanserinin kötü huylu olması sonucunda da büyüyerek guatr rahatsızlığı yaratabilir. Buna ek olarak tiroid bezi iltihabı da ağrı ve şişliğe neden olurken tiroid bezinin düğmesine sebebiyet göstermektedir.
Guatr Teşhisi
Boyunda gerçekleşen şişliğin el ile fark edilmesi sonucunda teşhis konulabilmektedir. Bazı durumlarda boyun kısmında şişlik görülmeyebilir. Fakat belirtileri taşıdığımızı düşünüyor iseniz riske atmadan tedavi için bir hekime danışabilirsiniz.
Bu belirtilerin dışında da hekim tarafından yapılan muayene de guatrı oluşturan asıl nedeni risk boyutunu bulmak ve görmek üzere çeşitli testler yapabilmektedir.
Kan Testi
Fiziksel muayenenin yetersiz kaldığı durumlarda kan testi ile TSH ve T4 hormonlarının seviyelerine bakılır. Bu seviyelere göre kişinin hormon eksikliği ya da fazlalığı tespit edilir.
Tiroid Sintigrafisi
Dolaşım sistemine enjekte edilen radyoaktif bir madde ile tiroid bezinin görüntülemesi gerçekleştirilmektedir. Yapılan bu tetkik ile guatr boyutu görüntülenir.
Ultrason
El ile tespit edilemeyen nodüllerin durumunu saptayabilmek adına ultrason ile görüntüleme gerçekleştirilir. Bu sayede guatrın büyüklüğü tespit edilir.
Biyopsi
Ufak bir işlem ile guatr da doku ve sıvı örneği alınarak yapılan bir işlemdir. çok fazla uygulanmamasına rağmen genellikle kanser riski taşıyan kişilere yapılmaktadır.
Yapılan bu işlemler sayesinde guatr gerçekleştirilerek tiroid bezlerinde büyüme ya da küçülme, nodüllerde yaşanan sorunlar gibi pek çok belirtide teşhis edilmektedir. Bu sayede uygulanacak tedavi planlanırken akabinde tedavi süreci başlatılır.
Genellikle kan testinde guatr rahatsızlığı ilk olarak bulunabilmektedir. Kişiden kişiye değişiklik gösterilen bu belirtiler, kan tahlili ile ortaya çıkmaması sonucunda diğer testler uygulanmaktadır.
Guatr Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Hastada küçük guatrlar mevcut ise tedavisine gerek yoktur. Eğer hastada büyük guatrlar mevcutsa ameliyat yapılmadan önce büyümesini durdurmak için ve yavaşlatmak için tiroit hormonu tedavisi uygulanır.
Endemik olarak iyot eksikliği bulunan yerlerde iyotlu beslenme yapılarak tedavi edilir. Bu hastalıkla en etkili tedavi tiroit dokusunun büyük bir çoğunluğunun ameliyat yapılarak alınmasıdır.
Guatr tedavisi bu hastalığın türüne göre değişiklik gösterir. Mesela tıbbi olarak toksik guatr olarak adlandırılan fakat halk arasında zehirli guatr olarak bilinen türü ameliyatsız bir şekilde tedavi edilebilir.
Bu kişilerde tiroit fonksiyonları fazladır, bu durumu göz önüne alarak tiroit fonksiyonlarını baskılayıcı, azaltıcı ilaçlar uygulanarak tiroit fonksiyonları normal seviyelere indirilir.
Guatr tedavisinde uygulanan bir diğer yöntemler ise ameliyat ile tiroit bezinin tamamen alınması veya radyoaktif iyot tedavisi uygulanarak organın tamamıyla tahrip edilmesi şeklinde yapılır. Bu uygulanan her iki tedavide de tiroit bezi tamamen ortadan kalkar.
Genellikle tiroit bezi ameliyatları açık yöntemlerle yapılır. Bu şekilde ameliyat olan bir hasta 1 gün içerisinde taburcu olur ve normal günlük yaşantısına çok kısa bir sürede geri dönebilir hale gelir.
Guatr Tedavisi İlaçları
Guatr tedavisinde ilaç tedavisi, radyoaktif iyot tedavisi veya cerrahi tedavi yöntemlerinden bir veya birkaçı uygulanabilir. Hastada hormon eksikliği saptanmışsa hormon ilaçları kullanılır. Tam tersine hormon fazlalığı var ise tiroit hormonunu baskılayacak ilaçlar ve radyoaktif iyot tedavisi uygulanmaktadır.
Nodüler guatrda cerrahi tedavi uygulanabilir. Cerrahi tedavide tiroit bezinin bir kısmı ya da tamamı çıkartılabilir. Guatrda cerrahi kararı hastanın hormon düzeyi, kanser varlığı, yutma veya solunum bozukluklarının olması ya da kozmatik sebeplere bakılarak verilmektedir.
Guatr ameliyatlarında bazı komplikasyonlar oluşabilmektedir. Ameliyat sonrasında ses telleri hasar görebilmektedir. Cerrahi operasyon sırasında paratiroid bezler yanlışlıkla çıkarılırsa hastada kalsiyum eksikliği gelişir. Bu durumda hastaya ilaç şeklinde kalsiyum verilmelidir.
Guatr tedavisi nedir?
Guatr,tiroit bezinin anormal büyümesi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır.Tiroit bezi boynumuzun ön tarafında yer alan kelebek tarzında bir organdır.
Tüm dünyada guatrın en yaygın sebebi iyot eksikliğidir.Tiroit hormonu yapımında iyot çok etkilidir dolayısıyla iyot yokluğunda yeteri kadar tiroit hormonu yapılamaz ve beyin tiroit bezini sürekli hormon yapması için uyarır.Bu durum da tiroit bezinin büyümesine yol açar.
İyot eksikliği gibi diyetle iyot alımının fazlalığı da guatra neden olabilir.Guatrın ikinci sık nedeni ise hashimoto tiroitidir.Hashimoto tiroitinde tiroit bezi bağışıklık sistemi tarafından tahrip edilir.
Tahrip olan tiroit bezi yeteri kadar hormon üretemez ve bu durumda hipofiz bezi tiroit bezini sürekli hormon yapması için uyarır.Sonuçta tiroit bezinde büyüme,yani guatr gelişir.
Guatr tedavisinde ilaç tedavisi,radyoaktif iyot tedavisi ve cerrahi tedavi yöntemlerinden bir veya birkaçı uygulanabilir.Hastada hormon eksikliği saptanmışsa hormon ilaçları kullanılır.Tam tersine hormon fazlalığı varsa tiroit hormonunu baskılayacak ilaçlar ve radyoaktif iyot tedavisi uygulanır.
Nodüler guatrda cerrahi tedavi uygulanabilir.Cerrahi tedavide tiroit bezinin bir kısmı veya tamamı çıkarabilir.Guatrda cerrahi kararı hastanın hormon düzeyi,kanser varlığı,yutma veya solunum bozukluklarının olması ya da kozmetik nedenlere bakılarak verilmektedir.