Kolesterol çağımız hastalıklarının başında gelenlerinden bir tanesidir. Özellikle gündelik yaşantımızda bizlere pek çok sorun çıkarabilir. İşimizden alı koyabileceği gibi aile hayatından, yaşam kalitesine kadar birçok alanda olumsuz olarak karşımıza çıkabiliyor.
Genetiğe bağlı olarak kronik şekilde görülebilse de kolesterol rahatsızlıkların temelinde düzensiz ve sağlıksız beslenme yatıyor. Günümüzde nüfusun çoğunluğunun düzenli beslenme alışkanlığı yok. Buna birde hareketsizlik eklenince kolesterole bağlı rahatsızlıkların görülme olasılığı da aynı oranda artış gösteriyor.
Peki, bizlere ve sağlığımıza bu denli sorun çıkaran kolesterol nedir? Kolesterol belirtileri nelerdir? Kolesterol kaç olmalı? Gibi soruların cevabı nedir hiç merak ettiniz mi? Tüm bu soruların cevaplarını yazımızda bulabilirsiniz.
Yazı İçeriği
Kolesterol Nedir?
Kolesterol günümüzün yaygın sağlık sorunlarından bir tanesidir. Tek başına dahi önemli bir rahatsızlık olabilmesinin yanı sıra tetikleyebileceği rahatsızlıklarda bulunmaktadır. Bunlarla birlikte geniş bir tanım yapmamız gerekirse şu şekilde yapabiliriz;
Kolesterol başta karaciğer olmak üzere kanımızda bulunan hücrelerinin tamamı tarafından doğal olarak üretilen bir yağ türüdür. Vücudumuzda başta böbrek üstü bezleri, üreme organları ve ince bağırsak olmak üzere farklı organlarımızca sentezlenebilme özelliği gösterir.
Hayvansal gıdaların tüketilmesi yoluyla vücuda alındığı da birçok uzman ve araştırmalar neticesinde doğrulanmıştır. Bu gıdaların arasında; et, süt, peynir ve tereyağı gibi gıdaları saymamız mümkün.
Önemli bir nokta ise kolesterolün tamamen olumsuz olarak karşılanmaması. Bilinmesi gerekir ki kolesterolün insan vücudunda pek çok işlevi vardır. Bununla birlikte hani söyleriz ya her şeyin fazlası zarardır diye.
Aynı mesele burada da geçerli diyebiliriz. Yani kolesterol seviyesinin kabul edilen ideal oranların üzerinde olması kalp ve damar hastalıklarına yol açabilmekte. Bunların sebebi ise kanda bulunan kolesterolün birikerek damar duvarlarına yapışması ve damar tıkanıklarına yol açmasıdır.
Yüksek kolesterol genetik kaynaklı meydana gelebilir. Lakin günümüzde pek çok sağlıksız gıda malzemesinin bulunması ve fastfood tüketiminin artması bu hastalığın yaygınlaşmasında birinci sebep olarak ön plana çıkmaktadır.
Sağlıksız beslenme, uyku düzeninin bozuk olması ve düzenli beslenme alışkanlığının olmaması kolesterole bağlı hastalıkların oluşmasının başlıca sebebi olarak görülebilir. Bu sebeplerden yola çıkarak aslında sonuca da ulaşabiliriz.
Sağlıklı beslenmek ve düzenli olarak spor yapma alışkanlığı edinmek birçok sağlık sorunu gibi yüksek kolesterole de oldukça pozitif olarak etki etmektedir.
Kolesterol Belirtileri Nelerdir?
Yüksek kolesterol insan vücudu üzerinde ilk etapta dışa dönük bir emare vermemektedir. Pek çok hastalık ilk etapta ağrı veya farklı yollar ile belirti gösterebilirken kolesterole bağlı rahatsızlıklar sessiz bir şekilde ilerleyebiliriz. Siz farkında olmadan yaşam kalitenizi ve vücut sağlığınızı da etkileyebilir.
Tabi ki yüksek kolesterol görülen bireylerde hastalığın ilerleyen aşamalarında bir takım belirtiler görmekte mümkündür. Özellikle kalbe kan sağlamakla görevli olan koroner arterlerin etkilenmesi durumunda başta göğüs ağrısı olmak üzere birçok koroner arter hastalığını da beraberinde getirebilir.
Tüm bunlarla birlikte yüksek kolesterol hastalığının tetikleyebileceği veya ilerleyen seviyelerinde görülebilecek rahatsızlıklar şu şekilde sıralanabilir;
- Baş dönmesi
- Ciltte lekelenme
- Deri altında yağ tabakasının oluşması
- Kuvvetli veya hafif nefes darlığı
- Cildin solgun bir görünüm kazanması
- Baş dönmesi
- Halsizlik ve sürekli yorgunluk
- Göğüs ağrısı
- Bacak ve ayaklarda uyuşma-ağrı
- Vücudun bazı bölgelerinde morarmalar
- Yüz ve göz çevresinde oluşabilecek renkli yağ bezeleri
- Vücutta ki yaraların geç iyileşmesi
Bu saydığımız rahatsızlıklar kolesterolün ilerlemesi kaynaklı meydana gelebileceği gibi tetiklenme sonucu da görülebilir. Bu yüzden tedbir alınması pek çok doktor ve alanında uzman hekim tarafından tavsiye edilmektedir.
Dışarıdan çabuk gözlemlenebilen bir belirtisi olmadığı için 20 yaş üzeri bireylerde rutin kontrollerin yapılabilir olması gerekmektedir. Kan testi vasıtasıyla kolesterol seviyesi ölçülebilmektedir. Çıkan sonuçlara göre hastanın rutin olarak test yaptırması ve bir takım tedavi yollarına başlaması gerekebilir.
Tabi ki günümüzde sağlıksız beslenmenin ve fastfood gıda tüketiminin artması ile kolesterole bağlı hastalıkların oranında artış gözlemlenmektedir. Belirtileri de bu yüzden merak edilmekte.
Hastalığın ilk aşamaları sessiz ve belirtisiz geçebileceği için doktorunuzun tavsiyesi ile kan testi yaptırmanız bir hayli sağlıklı olacaktır. Peki, gelin şimdi isterseniz yaptırdığınız kan testi sonucu kolesterolünüz kaç olmalı? İdeal sayılan aralık nedir buna bakalım.
Kolesterol Kaç Olmalı?
Ve gelelim kolesterol kaç olmalı sorusunun cevabına. Yazımızın başlarında kolesterolün kolay gözlemlenebilir bir hastalık olmadığından bahsetmiştik. Bu sebeple kan testi yaptırmak oldukça önemlidir.
Hastalığın ilerlemeden veya başta kalp hastalıkları olmak üzere diğer hastalıklara yol açmasına izin vermeden önüne geçmenin yolu “Lipit profili” adı verilen testi yaptırmaktan geçiyor.
Vücut fonksiyonlarımızın doğru bir şekilde işleyebilmesi ve kalp damar hastalıklarından korunabilmemiz için kolesterol düzeylerimizin normal düzeyde olması gerekmektedir. Farklı araştırmalar ve uzman görüşleri neticesinde sağlıklı olarak nitelendirilen aralıklar şu şekildedir;
LDL düzeyi 130 mg/Dl’nin altında, total kolesterol 200 mg/Dl’nin altında, trigliserid düzeyi 150 mg/Dl’nin altında ve son olarak HDL düzeyi kadınlarda 40 mg/dl erkeklerde 50 mg/dl üzerinde olmalıdır.
Yapılan kan testi sonuçlarında değerler ideal aralıklar içinde olmaz ise oluşabilecek kalp ve damar hastalıklarının önüne geçmek adına hemen tedaviye başlanmalıdır. Doktor kontrolünde gerçekleşecek diyet, beslenme, egzersiz veya ilaç tedavisi ile kolesterol düzeyi istenilen aralıklara ulaştırılabilir.
Bu yazımızda sizler için Kolesterol nedir ve belirtileri nelerdir gibi soruların cevabını vermeye çalıştık. Sağlıklı olmaya ve sağlıklı yaşamaya çok daha fazla ihtiyaç duyduğumuz bugünler de Kolesterol bizler için bir sorun olmasın.
Bu yüzden düzenli beslenmeye ve rutin olarak sporumuzu yapmaya özen gösterelim. Eğer yüksek kolesterol şüpheniz var ise doktorunuza başvurmayı ve rutin olarak kan testi yaptırmayı ihmal etmeyiniz. Sağlıklı kalın.
Sıkça Sorulan Sorular
1- Kolesterol yükselince ne olur?
Tüm vücut hücrelerinde bulunan ve hücre zarının temel bileşenleri arasında yer alan kolesterolün vücutta pek çok işlevi vardır. Buna karşılık kandaki kolesterol seviyesinin normalin üzerine çıkması, kalp ve damar hastalıkları ve safra kesesi hastalıkları gibi pek çok hastalığa zemin hazırlar. Kanda biriken kötü kolesterol, damar duvarlarına yerleşerek damar tıkanıklarının oluşmasına neden olur. Ayrıca yine normalden yüksek seviyede olan kolesterol, safra kesesinde bulunan bazı maddeler ile birleşerek safra taşlarının oluşumuna yol açabilir. Safra sıvısı kolesterol ve safra tuzundan meydana gelir. İnce bağırsağa salgılanan bu sıvı sayesinde yağ yapıdaki moleküllerin ve yağda çözünen A, D, E, K gibi vitaminlerin emilimi sağlanır.
2- Kolesterol yüksekliği ne anlama gelir?
Kandaki kolesterol seviyesinin normalin üzerinde olmasının iki farklı nedeni vardır. Bunlardan ilki diyetle vücuda alınan kolesterol miktarının yüksek olmasıdır. Kolesterol hayvansal kaynaklı besinlerle vücuda alınır. Hayvansal kaynaklı besinlerin aşırı tüketilmesi, trans yağ içeren fast food ve kızartma ürünlerinin sıklıkla tüketilmesi ve hayvansal yağların fazla kullanımı, vücuda yüksek miktarlarda kolesterol alınmasına neden olur. Beslenme dışında kolesterol yüksekliğine katkıda bulunabilecek yaşam tarzı faktörleri hareketsiz yaşam ve tütün kullanımıdır.
3- Kolesterolü düşürmek için ne iyi gelir?
Yüksek kan kolesterol düzeylerine sahip olan kişilerde damar sertliği, damar tıkanıklığı ve daha ileri düzeyde oluşabilecek kalp ve damar hastalıklarının oluşumunun önlenebilmesi için kolesterol düşürücü tedavi planı derhal başlatılır. Kolesterol ilacı olarak bilinen statin grubu ilaçlar, çoğu zaman hiperlipidemi hastalarında kolesterolün düşürülmesi için hekimler tarafından başvurulan ajanlar içerisinde yer alır.
4- Kolesterol vücuttan nasıl atılır?
Günde 30 dakika ve haftanın 5 günü gerçekleştirilen herhangi bir düzeydeki düzenli fiziksel aktivite LDL kolesterol ve trigliserit düzeyleri üzerinde azaltıcı etki gösterirken HDL kolesterol düzeyinde ise artırıcı etki yapar. Bu fiziksel aktivite için yürüme, koşma veya yüzme gibi aktivitelerden kişiye uygun olanı seçilir. Tütün kullanımı sonrasında vücutta gelen bir diğer önemli değişiklik de HDL kolesterol düzeyinde düşme meydana gelmesidir. Düşük HDL düzeyleri bu alışkanlığa sahip kişilerin kan damarlarının hasara yatkınlığına artırıcı etki yapar. Dolayısıyla tütün kullanan kişilerde kalp ve damar rahatsızlıklarının gelişimine dair bir risk artışı söz konusu olabilir. Hekimin önerileri de göz önünde bulundurularak diyetisyen tarafından hazırlanacak olan bir beslenme planı, diyet yolu ile vücuda alınan kolesterol miktarının azaltılmasını ve bu sayede kandaki yüksek kolesterol düzeyinin normale indirilmesini amaçlar.
5- Kolesterol ağrısı nerede olur?
Genellikle göz kapakları seviyesinde bulunurlar. Yüksek kan kolesterolü izole ve komplike değilse semptomlara neden olmaz. Ancak belirli bir aşamadan itibaren baş ağrısı gibi işaretler ortaya çıkabilir; bunlar sıklıkla ilişkili yüksek tansiyona bağlı olabilir. Ağrı genellikle ense kökünden gelir.
6- Kolesterol ne gibi rahatsızlıklar verir?
Yüksek kolesterol, kandaki seviyesinin yükselmesinin neden olduğu birtakım semptomlara ek olarak yol açtığı hastalıklar nedeniyle de bazı belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtilerden en yaygın olanları şu şekilde sıralanabilir: Yüzde ve özellikle göz çevresinde oluşan sarı renkli yağ bezeleri, Göğüs ağrısı, Halsizlik ve yorgunluk, Ayak ve bacaklarda ağrı, uyuşma, Yaraların geç iyileşmesi, Deri altında yağ birikmesi, Ciltte lekelenmeler, Vücudun bazı bölgelerinde morarmalar…
7- Yüksek kolesterol uyku yapar mı?
Yüksek kolesterolün kan akışına negatif etkilerinin ve tetiklediği kalp sorunlarının bir diğer belirtisi de sürekli enerjisiz, halsiz hissetmek. Bu his bölgesel de olabilir, örneğin bazı kolesterolü yüksek insanlar bacaklarının yorgun, ağır hissettiğinden şikayet edebilir.
8- Kolesterolde başın neresi ağrır?
Yüksek tansiyon genellikle yüksek kolesterol seviyeleri ile ilişkilidir. Ailesel hiperkolesterolemi durumunda, ksantomlar veya ksantelazma adı verilen deri lezyonlarını gözlemleyebiliriz, deri altı kolesterol birikimlerine karşılık gelir. Genellikle göz kapakları seviyesinde bulunurlar. Yüksek kan kolesterolü izole ve komplike değilse semptomlara neden olmaz. Ancak belirli bir aşamadan itibaren baş ağrısı gibi işaretler ortaya çıkabilir; bunlar sıklıkla ilişkili yüksek tansiyona bağlı olabilir. Ağrı genellikle ense kökünden gelir.
9- Kolesterol ağrısı nasıl olur?
Kolesterolun en yaygın gözlemlenen belirtileri baş ağrısı, yorgunluk, halsizlik ve baş dönmesidir. Ayaklarda ve bacaklarda yanma-donma hissi, sık yaşanan kramplarda yaygın görülen belirtiler arasındadır. Yüzde solgun görünüm, bacak ağrıları ve yaraların geç iyileşmesi de kolesterol belirtileri arasındadır. Vücutta iyi kolesterol olan HDL değerinin düşük, kötü kolesterol LDL değerinin yüksek olması risklidir. Yüksek kolesterol genel sağlığı olumsuz etkilemektedir ve pek çok sağlık sorununa neden olabilmektedir. Yüksek kolesterol genellikle fazla doymuş yağ tüketimi, işlenmiş gıdalar ve kırmızı et gibi gıdaların fazla tüketilmesi nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Sigara kullanımı ve hareketsiz yaşam tarzıda yüksek kolesterol riskini arttırmaktadır. Genetik faktörlerde kolesterol üzerinde etkilidir. Yüksek kolesterol tedavisinde genellikle özel ilaçlar kullanılmaktadır. Yüksek Kolesterolun tedavisinde beslenme ve hayat tarzının olumlu yönde değiştirilmesi de etkili olmaktadır.
