Tansiyon hayatımızın içinde bulunan ve ideal aralıklarından çıkması durumunda farklı rahatsızlıkları meydana getiren bir terimdir. Genel anlamıyla baktığımızda ise atardamarlar içerisinde ki kan basıncına tansiyon deriz. Gündelik yaşam içerisinde ki etkinliklerimizin tansiyon değerlerinde oynama meydana getirir.
Kendi içerisinde hipotansiyon (düşük tansiyon) ve hipertansiyon (yüksek tansiyon) olarak ikiye ayrılır. Bizde bu yazımızda tansiyon neden düşer? Tansiyonu ne düşürür? Tansiyon kaç olmalı gibi soruların cevaplarını bir araya getirdik.
Yazı İçeriği
Tansiyon Neden Düşer?
Düşük tansiyon tıp literatüründe hipotansiyon olarak adlandırılır. Hipertansiyona yani yüksek tansiyona göre biraz daha zararsızdır. Çok belirgin olmadığı sürece belirtiler sönük olmakla birlikte kalp damar hastalıklarına yakalanma riskini azalttığını savunan uzmanlarda vardır.
Bu nedenle kimi alanında uzman kişilerce olumlu kabul edildiğini de söyleyebiliriz. Belirti olarak baktığımızda ise ani tansiyon düşüklüğü yaşayan kişilerin baş dönmesi, halsizlik ve baygınlık yaşayabildiğini görüyoruz. Tabi ki hipertansiyona göre daha sakıncasız olması doktor kontrolü almanız gerekliliğini değiştirmiyor.
Peki, bu konuda merak edilen bir diğer soruya bakalım; tansiyon neden düşer?
Tansiyon düşmesinin nedenleri cerrahi bozukluklardan dehidrasyona kadar geniş bir yelpazede değerlendirilebilir. Birden fazla sebepte tansiyonun düşmesine sebep olabilir. Tedavi sürecinin başlaması içinde bu nedeninin doğru tetkikler ile ortaya çıkarılması mühimdir.
İlk olarak bilmeliyiz ki tansiyon geceleri düşük seviyelerde seyreder. Uyanma süreciyle de keskin bir yükseliş yaşar. Gün içerisinde yaptığınız aktiviteler, kullandığınız ilaçlar, tükettiğiniz besinler ve hatta stres durumunuz dahi tansiyonunuzun düşmesine veya yükselmesine sebep olabilir.
Düşük tansiyonun nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkün:
- Vücudumuzdaki kan miktarının azalması tansiyonda büyük bir düşüşe sebep olabilir. Yaralanma veya iç kanama neticesinde meydana gelen kan kaybı tansiyon düşmesine sebep olan etkenlerden bir tanesidir.
- Hamilelik döneminde kadınlarda düşük tansiyon görülmesi normal olarak değerlendirilir. Bunun sebebi de gebelik ile birlikte dolaşım sisteminin hızla genişlemesidir. Doğumdan sonra tansiyon değerinin hamilelik öncesinde değerlere yaklaşması veya dönmesi de muhtemeldir.
- Düzensiz beslenme de tansiyon düşmesine yol açabilecek faktörlerden bir tanesidir. Özellikle alınması gereken B-12 ve folat vitaminlerinin alınamaması kırmızı kan hücrelerinin üretiminde eksiklik yaratacaktır. Buna bağlı olarak da tansiyon düşmesi ile karşılaşılabilmektedir.
- Alerjik reaksiyonlar tansiyonda düşüşe sebep olabilecek bir dış faktördür.
- Her hangi bir hastalığınız için kullandığınız ilaçlar da düşük tansiyona yol açabilir. Bu sebeple ilaç kullanırken doktor kontrolünde kullanmanız uzmanlar tarafından tekrarla tavsiye edilmektedir.
- Vücudun kan kadar suya veya geniş bir anlamla sıvıyı da ihtiyacı vardır. Eğer vücut kaybettiğinde daha fazla suyu geri kazanamaz ise halsizlik, baş dönmesi, yorgunluk ve düşük tansiyon belirtileri meydana gelebilir.
Düşük tansiyon nedenleri arasında bunları gösterebiliriz. Tabi ki üstte dediğimiz gibi gündelik yaşam içerisinde ki alışkanlıklarınız veya yaşam tarzınız dahi tansiyonunuzu etkileyebilir. Bu sebeple en büyük alışkanlığınızın sağlıklı bir yaşam olmasına özen gösterin.
Tansiyonu Ne Düşürür?
Özelikle tansiyonun yükselmesi durumunda tansiyonu ne düşürür diye hemen telaşa kapılırız. Yüksek tansiyonu düşürmenin birden çok yolu vardır. Ama gelin bunun öncesinde yüksek tansiyonun önüne geçmek için nasıl önlemler alınabilir kısaca buna bir bakalım.
- Kalp sağlığına dikkat ederek beslenmeye özen gösterin.
- Tuz oranı bakımından daha az tuzlu besinler tüketmeye dikkat edin.
- Günlük egzersiz veya spor yapma alışkanlığı kazanmakta tansiyonu dengelemek açısından önemlidir.
- Düzenli ve kaliteli bir uyku düzenine sahip olmaya çalışın.
- Alkol tüketim oranınızı azaltmaya çalışın. Size zarar verdiğini hissettiğiniz an bırakmayı deneyin.
- Sigara içmekte kullanılabilecek tansiyon ilaçların vücut üzerindeki etkisini azaltmaktadır. Bu yüzden sigara içiyorsanız bırakmayı düşünebilirsiniz.
- Trans yağ içeren gıdalardan ve fastfood tüketim alışkanlığından uzak durun.
Tüm bunlar ve sağlıklı bir beslenme şekli ile yüksek tansiyona yakalanma riskinizi en aza indirebilirsiniz. Fakat her şey bazen istediğimiz gibi gitmeyebilir.
Hayatınızda gittiğiniz yenilikler veya düzenler etkisiz kalabilir veya düzeninizden uzaklaşma durumu da oluşabilir. Bu gibi durumlarda tansiyonunuz yükselebilir. Bu durumlar tansiyonu düşürmek için aşağıdaki yöntemler uygulanabilir.
- Limon ve sarımsak yüksek tansiyona karşı etkili bir silahtır. Limon veya limon suyu damar tıkanıklığına sebep olan maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasında etkin rol oynar. Günlük 1 veya 2 diş sarımsak tüketmenizde tansiyonunuzun düşmesinde yardımcı olacaktır.
- Yoğurt ve ayranda yine tansiyonu düşürebilen besinler arasındadır.
- Yüksek tansiyonu düşürmek için uygulanan bir diğer metot ise başı soğuk suyla yıkamaktır. Soğuk suyun sinirleri uyarması sayesinde tansiyonunuz düşmesi sağlanabilir.
- Muz yine limon gibi damar tıkanıklığına sebep olabilecek maddelerin vücuttan atılmasını sağlar. Aynı zamanda zengin bir potasyum kaynağıdır.
- Daha fazla su tüketmek vücutta ki kan hacmini arttıracağını için tansiyonun düşürülmesini sağlayabilir.
- Vücut pozisyonlarına günlük yaşam içerisinde olabildiğince dikkat edilmelidir. Özellikle ani pozisyon değişimleri kan basıncında değişim meydana getireceği gibi tansiyon değerlerininiz değişmesine de yol açabilmektedir.
- Bunlarla birlikte kuşburnu çayı, kudret narı, pancar suyu gibi vitamin deposu diyebileceğimiz gıdalar tansiyonun düşürülmesinde önemli rol oynar.
- Son olarak yukarıda da bahsettiğimiz gibi düşük tuz oranına sahip olan gıdaların tüketilmesi bir hayli önemlidir.
Sağlıklı beslenmek ve egzersiz yapmakta vücudunuzun diğer tüm fonksiyonlarının doğru çalışmasını sağlayacaktır. Tabi ki tansiyon ilerleme kat ettiği zaman ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu sebeple düzenli olarak tansiyonunuzu ölçtürmeniz hayati önem taşımaktadır.
Tıp biliminin en güzel kalıplarından bir tanesi olan “Erken tedavi hayat kurtarır” sözü burada da söylenebilir. Bu sebeple düşük veya yüksek tansiyon ile karşılaşmanız halinde doktorunuzdan destek almayı ihmal etmeyin. Özellikle doktor tavsiyesi olmadan kullanılan ilaçlar tansiyon üzerinde olumsuz etki edebilir.
Tansiyon Kaç Olmalı?
Tansiyonun neden düştüğünü ve nasıl düşürüldüğünü buraya kadar anlatmaya çalıştık. Peki ideal tansiyon kaç olmalı?
Öncelikle ideal tansiyon için kalıp bir ifade kullanmamız şu an için pek mümkün görünmüyor. Zira kişiden kişiye bu ideal aralık değişim gösterebiliyor.
Genel kanıyı dikkate aldığımızda ise büyük tansiyonun 120-130 aralığında küçük tansiyonun ise 70-90 aralığında olması normal olarak kabul edilmektedir. Çıkan tansiyon sonuçlarınız bu aralıkların altında veya üstünde ise doktorunuza başvurmanız bir hayli önem taşımaktadır.
Bu yazımızda toplumumuzda sıkça karşılaşılan sağlık sorunlarından bir tanesi olan düşük tansiyon hakkında bili vermeye çalıştık. Unutmayın ki sağlıklı beslenme, spor ve kaliteli bir uyku düzeni ile tansiyon başta olmak üzere pek çok hastalığa karşı tedbir alabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
1- Normal tansiyon ne kadar olması lazım?
Tansiyon değeri kişisel faktörler, cinsiyet, yaş, yaşam tarzı, beslenme durumu, eşlik eden hastalıklara göre gibi durumlara göre farklılık gösterir. Normal değer 120–80 mmHg (cıva) dir. Tansiyon değeri kişisel faktörler, cinsiyet, yaş, yaşam tarzı, iklimsel farklılıklar, beslenme durumu ve eşlik eden hastalıklara göre farklılık gösterir. Atardamarların esnekliği yaş ilerledikçe azalır, bundan dolayı tansiyon yükselir. Tansiyon fiziksel hareketlilik ve duygusal strese bağlı olarak da geçici yüksek olabilir. Tansiyon sabah-akşam, sıcak-soğuk, mevsimsel geçiş, uyku sorunu durumlarından da etkilenebilir.
2- Tansiyon hastalığı neden olur?
İleri yaş hastalığı olarak bilinen hipertansiyonun görülme yaşı, dünyada ve Türkiye’de giderek düşüyor. Özellikle hareketsiz ve stresli yaşam, alkol ve sigara tüketimi, aşırı kilo özellikle santral obezite denilen göbek yağlanması ve tuz kullanımının çok olması kan basıncı yüksek genç bir grubun oluşmasını sağlamış, hatta 13-14 yaşlarından itibaren hipertansiyon görülme sıklığı artmıştır. 50 yaşın altındaki grup ele alındığında erkeklerde daha sık görülür. 55 yaşından sonra ise kadınlarda görülme sıklığı daha fazladır. Yüksek tansiyonlu kişilerin yaklaşık %60’ında ailede de tansiyon yüksekliği söz konusudur. Aşırı kilosu olanların yaklaşık %40’ında yüksek tansiyon görülmektedir.
3- Tansiyon için hangi testler yapılır?
Tansiyon tanısı için öncelikle kişinin farklı tarihlerde ölçülen kan basıncının, 140/90 mmHg değerinin üzerinde olması gerekir. Fizik muayenenin ardından 24 saatlik holter kullanımı ile kişinin kan basıncı takip edilir. EKG, (elektrokardiyogram) EKO, (ekokardiyografi) çekilir.
4- Tansiyon hastası olduğunu nasıl anlarız?
Kalp sürekli olarak vücuda aort damarı aracılığıyla kan pompalar. Bu pompalama işlemi sırasında kan, basınçla damarla gönderilir. Damarların iç duvarlarında oluşan basınç, tansiyon olarak tanımlanır. Kan basıncı olarak da tanımlanabilen tansiyon, doku ve organların yeterince kanlanabilmesi ve yaşamsal fonksiyonlarını devam ettirebilmesi için son derece önemlidir. Kalp her kasıldığında kanı, atardamarlara belirli bir basınç ile pompalar, kalp kası gevşediğinde de damarlar içinde bir miktar basınç kalır. Bu iki basınç türü, büyük ve küçük tansiyon olarak adlandırılır. Tansiyon, kişiden kişiye farklılık gösterse de ortalama olarak büyük tansiyonun 90 ila 120 mm Hg, küçük tansiyonun ise 60 ila 80 mm Hg aralığında olması beklenir. Hipotansiyon olarak tanımlanan tansiyon düşüklüğü çoğunlukla sakınca yaratmaz ve nadiren semptomatik bulguların ortaya çıkmasına neden olur. Ancak tansiyonun birden düşmesi, baş ağrısı ve hâlsizlik gibi belirtilere yol açabilir. Tansiyon yüksekliği ise hipertansiyon olarak tanımlanır ve tansiyon düşüklüğüne göre çok daha ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Tansiyon çeşitlerine geçmeden önce, tansiyonun ne demek olduğu iyi anlaşılmalıdır.
5- Genç yaşta yüksek tansiyon neden olur?
Yüksek tansiyon, yani yükselmiş kan basıncı genellikle ilerlemiş yaşların sorunu olarak bilinse de, gençlerde de ve özellikle genç erkeklerde görülebilmektedir.
6- Tansiyon yüksekliği kaç yaşında başlar?
Yüksek tansiyon görülme oranı ilerleyen yaşla birlikte artar. Buna karşın tansiyon yüksekliği genellikle ilk olarak 35-50 yaşlarında saptanır. Cinsiyet: 50 yaşın altındaki grup ele alındığında erkeklerde daha sık görülür. 55 yaşından sonra ise kadınlarda görülme sıklığı daha fazladır.
